Om tegen 2050 de Europese energiedoelstellingen te halen,
moeten bijna alle Belgische woningen onder handen worden genomen, zo blijkt uit
de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, een belangrijke marktspeler in
thermische en akoestische isolatie. Concreet gaat het om meer dan 3,5 miljoen huizen
en appartementsgebouwen die hetzij gesloopt en herbouwd zouden moeten worden,
hetzij energetisch verbeterd om binnen 30 jaar een berekend energieverbruik van
minder dan 100 kWh /m²/jaar (voor Vlaanderen en Brussel) of 85 kWh/m²/jaar
(voor Wallonië) te halen. “We staan dus voor grote uitdagingen”, geeft Pieter
Bailleul, Technical Manager Belux van Recticel Insulation aan. “Maar
onoverkomelijk zijn die niet. Zolang we met z’n allen maar anders over onze woning
gaan denken. Vooruitdenken vooral. En, als we renoveren, dat we dan voorrang
geven aan isolatie of na-isolatie van daken, muren en vloeren. Want met die ingrepen
kan op de meest efficiënte en de financieel meest interessante manier richting
de energieambities 2050 worden gegaan”.
Gewestelijke vertaling van de Europese ambities 2050
In het kader van de Europese Green Deal en de Overeenkomst van Parijs heeft ook België zich ertoe verbonden een strategie te ontwikkelen om zijn broeikasgassen tegen 2050 met ten minste 80 tot 95 % te verminderen ten opzichte van 1990, om zo de stijging van de globale gemiddelde temperatuur ruim onder 2 °C te houden.
Vermits de huishoudens verantwoordelijk zijn voor 13,2% van de totale Belgische uitstoot - en dus meer broeikasgassen uitstoten dan de landbouw- en afvalsector samen - , spelen de langetermijnstrategieën die betrekking hebben op de aanpak van het Belgische residentiële gebouwenpark een belangrijke rol.
Deze langetermijnrenovatiestrategieën komen erop neer dat elke Belgische woning tegen 2050 veel betere energieprestaties moet kunnen voorleggen. Deze ambities worden in de 3 gewesten op een verschillende manier concreet vertaald. Zo streven Vlaanderen en Brussel voor elke woning een gemiddelde berekende energiescore van 100 kWh/m²/jaar of minder na, wat in Vlaanderen neerkomt op een label A of A+, en in Brussel overeenstemt met een label C+ of beter. Wallonië ambieert net als Vlaanderen een label A of beter, maar daar wordt een A-label pas toegekend vanaf een Espec van maximum 85 kWh/m²/jaar.
Enorme uitdagingen voor de residentiële sector
Hoe verschillend de concrete formuleringen van de renovatieambities 2050 ook mogen zijn, de uitdagingen op het vlak van de verbetering van de energieprestaties van ons woningbestand zijn voor alle 3 de gewesten enorm te noemen. Zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, die de energieprestaties van het huidige Vlaamse, Brusselse en Waalse woonbestand naast elkaar legde.
Samen
komt het erop neer, dat in België 99% van alle huizen en 95% van alle
appartementen nog niet voldoen aan de energieambities 2050. Dat is bijna het
volledige Belgische woongebouwenbestand.
“Voor een bepaald deel van deze woningen – deze
die echt structurele gebreken vertonen, waarin de woonkwaliteit echt
ontoereikend is of waar de energienormen echt niet haalbaar zijn door
bijvoorbeeld het rooilijndecreet – moet je je afvragen of sloop en heropbouw
economisch niet zinvoller zou zijn. In Vlaanderen kan je hiervoor trouwens een
sloop- en heropbouwpremie van 7.500 euro krijgen”, geeft Pieter Bailleul, Technical
Manager Belux van Recticel Insulation, mee. “Maar bij het merendeel van de
woningen kunnen de energieprestaties alsnog worden opgekrikt door middel van
energetische renovatie.”
Isolatie: absolute prioriteit
“Wie denkt aan energetisch renoveren, moet
steeds het basisprincipe van de Trias Energetica in gedachten houden”, stelt
Pieter Bailleul. “Dit principe komt erop neer dat, om op een maatschappelijk
verantwoorde manier energie te besparen, je eerst en vooral energieverspilling
moet tegengaan door goed te isoleren. De
meest koolstofarme energie is immers de energie die je niet verbruikt. In
tweede instantie maak je maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen:
zon, wind, grond, water. En ten slotte gebruik je de fossiele brandstoffen die
je toch nog nodig zou hebben zo efficiënt mogelijk, bijvoorbeeld door middel
van een warmtepomp of een condensatieketel.”
“Wie dit
Trias Energetica-principe huldigt en begint met te investeren in isolatie, gaat
niet alleen het verstandigst te werk bij zijn renovatie. Hij zal er ook veel
sneller en efficiënter in slagen om de energieprestaties van zijn woning te
verbeteren en veel sneller sprongen vooruit maken in de energieklasse van zijn
woning”,
gaat Pieter Bailleul verder. “Veel sneller dan wie investeert in energiezuinige
technieken voor verwarming, sanitair warm water, ventilatie of stoomproductie.”
Grootste potentieel schuilt in de bouwschil
In isolatie schuilt het grootste potentieel, zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation.
Hoewel bij het merendeel van de Belgische wooneenheden het dak volledig of gedeeltelijk geïsoleerd is, met name 87% van de Vlaamse daken, 88% van de Brusselse daken en 64% van de Waalse daken, heeft nog steeds meer dan 20% van de Belgische woningen (meer dan 750.000 woongebouwen in totaal) een dak dat helemaal niet geïsoleerd is.